گیج دما کاربرد وسیعی در صنایع مختلف دارند. از این رو انواع مختلف برای کاربردهای مختلف تا کنون توسعه یافته و ساخته شده اند. این گیج ها با استفاده از یک مدل سنسور بسته به نوع کاربرد دما را حس می کنند و با استفاده از صفحه نمایش عقربه ایی یا دیجیتالی دما را نشان می دهند.
گیج دما از ترموکوپل ها، مقاومت ها و RTDها جهت حس کردن دما استفاده می کند. این سنسورها یا پروب ها می تواند از نوع غوطه‌ور، نفوذی، تماسی یا ایر (هوا) باشند.
گیج دما دماسنج عقربه‌ای بای‌متال (دوفلزی)
گیج دما بای متال، با انبساط حرارتی، اندازهگیری می‌کند. یک دماسنج بای متال از یک فنر بای متال به عنوان المان سنسینگ دما استفاده می‌کند.
این تکنولوژی از یک فنر مارپیچ استفاده می‌کند که از دو نوع فلز مختلف ساخته شده که به یکدیگر متصل یا جوشکاری شده‌اند. این فلزات شامل مس، فولاد و برنجی می‌شود، و یکی باید حساسیت گرمایی پایین داشته باشد و فلز دیگر حساسیت حرارتی بالا. هر زمانی که نوار جوشکاری شده حرارت ببیند، طول دو فلز بر اساس نرخ انبساط حرارتی هر یک، تغییر می‌کند.
از آنجایی که دو فلز با طول‌هایی متفاوت منبسط می‌شوند، نوار بای متال مجبور می‌شود که به سمتی که ضریب انبساط حرارتی پایین‌تری دارد، خم شود. از حرکت این نوار برای حرکت دادن پوینتر یا عقربه روی یک صفحه مقیاس کالیبره‌شده استفاده می‌شود که این عقربه، دما را به کاربر نشان می‌دهد. ساختار این وسیله ساده اما بسیار مقاوم است. این دماسنج‌ها مناسب اکثر کاربردها هستند و دمایی در بازه -50°C تا 600°C را اندازهگیری می‌کنند. معمولا با ترکیبی از ورودی‌ها ارائه می‌شوند و تکرارپذیری بالایی با دقت ±1% از فول‌اسکیل (FSD) دارند.
گیج دما دماسنج عقربه‌ای پر شده با مایع
گیج دما پرشده با مایع، بر اساس انبساط مایع، اندازهگیری دما را انجام می‌دهد. یک دماسنج فعال‌شده با مایع یا گاز، از گاز/بخار به عنوان المان سنسینگ دما استفاده می‌کند. مایع با بالا رفتن دما، منبسط می‌شود، در نتیجه در لوله بالا می‌رود و دما را نشان می‌دهد. مایع یا گازی که لوله را پر کرده، معمولا جیوه یا الکل است. با انتقال گرما به ماده، منبسط شده و ستون مایع یا گاز در کاپیلاری را فشار می‌دهد تا بالاتر برود، که دما را نشان می‌دهد. طول غوطه‌وری پایینی دارد، که برای سنسینگ 30mm مورد نیاز است. بازه‌های اندازهگیری دمای آن‌ها بین -30°C تا 250°C است، با دقت ±1% از FSD.
گیج دما دماسنج عقربه‌ای پر شده با گاز
گیج دما پر شده با گاز، محدودیت‌های کمتری دارد. به جای مایع، از یک گاز به عنوان سیال ترمومتریک (دماسنجی) استفاده می‌شود. از طرفی، اصل کارکرد این دماسنج مشابه مدل پرشده با مایع است: انبساط سیال اندازهگیری نمی‌شود، بلکه افزایش در فشار در حجمی ثابت است که با افزایشی در دما مرتبط است. برای یک گاز ایده‌آل، فشار گاز در حجمی ثابت، تنها توسط دما تعیین می‌شود (فرآیند هم‌حجم یا ایزوکوریک). این گیج‌ها، دمای بازه‌ی وسیع‌تری را پوشش می‌دهند: از -200°C تا 800°C. طول پایه قابل تنظیم است و روی دقت ±1% از FSD آن تاثیر نمی‌گذارد.
سوییچ فشار نشان‌دهنده
سوییچ‌های نشان‌دهنده‌ی دما، سوییچی هستند که به شکلی باینری عمل می‌کند، وقتی که فشار، دما، سطح یا دیگر متغیرهای فرآیند از آستانه‌ای از پیش تعیین‌شده عبور کنند، وضعیت سوییچ تغییر می‌کند. اگر متغیر فرآیند مورد نظر بتواند در فعالیت نرمال تغییر کند، یک سوییچ ساده متصل شده به یک شیر on/off یا پمپ، می‌تواند به شکلی موثر و قابل اطمینان، فرآیند مورد نظر را کنترل کند، و اجازه ندهد که یک مخزن خشک شود یا دمای آن بیش از حد بالا برود. این سوییچ‌ها، واکنشی سریع با دقت سوییچینگ ±2% از FSD دارند.
دماسنج‌های دیجیتال (ترمومتر)
دماسنج‌های دیجیتال هم هستند که با پیشرفت‌های تکنولوژی سازگاری دارند. دماسنج‌های دیجیتال، دارای یک مکانسیم محاسبه‌ی کوچک و یک مقاومت (رزیستور) هستند. هر تغییری در دما باعث می‌شود که سنسور متوجه تغییری در مقاومت شود. کامپیوتر تفاوت در مقاومت را به تفاوتی در دما تبدیل می‌کند و یک خوانش دیجیتال را با درجه نشان می‌دهد یا ارائه می‌کند. این دماسنج‌ها، ورودی یونیورسال (قابل اتصال به وسایل مختلف) دارند و با باتری کار می‌کنند. همچنین دارای یک مولفه‌ی هشدار (آلارم) هستند و همینطور ثبت داده یا دیتا لاگینگ 5000 نقطه‌ای که از طریق یک اپ گوشی هوشمند، قابل انتقال است.
- کاربردهای بهداشتی
- غذا و نوشیدنی
- فِر و کوره‌ها
- شیمیایی / علمی / آزمایشگاهی
- داروسازی و بیوتکنولوژی
- یخچال‌ها / فریزرها
- مهندسی کارخانه و ماشین‌آلات
- بویلرها
- ساخت کمپرسور و دنده
